Αγ. Ιωάννης ο Χρυσόστομος: Παιδαγωγική Ανθρωπολογία vol. 5

Η ανάρτηση αυτή αποτελείται από αποσπάσματα του βιβλίου "Παιδαγωγική Ανθρωπολογία του Αγ. Ιωάννου Χρυσοστόμου" (τόμος Α', επιμέλεια Βασ. Χαρώνη, εκδ. Ελευθ. Μερετάκη "Το Βυζάντιον", Αθήνα, 1993) που μίλησαν μέσα μου!

• Ο καθένας πρέπει να χρησιμοποιεί τα χαρίσματα που έχει προς το κοινό συμφέρον. Είτε σοφία έχεις, είτε εξουσία, είτε πλούτο, είτε οποιοδήποτε άλλο χάρισμα, μην το χρησιμοποιείς για να βλάψεις τους συνανθρώπους σου, ούτε για να καταστρέψεις τον εαυτό σου.
  
  

• Όπως ακριβώς εκείνη (η μέλισσα) πετάει σε όλα τα λιβάδια, για να στρώσει έτοιμο τραπέζι σε όλους, έτσι κι εσύ να κάνεις, άνθρωπε, και είτε μαζεύεις χρήματα, να τα ξοδεύεις για τους άλλους, είτε έχεις το χάρισμα του λόγου, μην το χώσεις στη γη, αλλά να το θέσεις στη διάθεση αυτών που το έχουν ανάγκη, είτε έχεις κάποιο άλλο προσόν, γίνε μ' αυτό χρήσιμος σ' εκείνους που έχουν ανάγκη να επωφεληθούν των κόπων σου. Δεν βλέπεις ότι γι' αυτό κυρίως η μέλισσα είναι πιο αξιοσέβαστη από τα άλλα ζώα, όχι επειδή κοπιάζει, αλλ' επειδή κοπιάζει για τους άλλους.

• Ντροπή είναι μόνον η αμαρτία, την οποία εντούτοις κανείς δεν θεωρεί ντροπή. Συνήθως οι άνθρωποι θεωρούν ντροπή για τα πάντα εκτός από την αμαρτία.

• Ένα μόνον είναι φοβερό, η αμαρτία. Καθόσον όλα τα άλλα, εάν επαγρυπνείς και είσαι νηφάλιος, θα αποτελέσουν μεγάλη προϋπόθεση κερδών.

• Μία είναι η συμφορά, μόνον η αμαρτία, ενώ όλα τα άλλα είναι μύθος, οι εξουσίες και οι δόξες και οι τιμές που μας αποδίδουν οι άνθρωποι.

• Πράγματι, πάντοτε ο Θεός, όταν αμαρτήσει η ψυχή, τιμωρεί το σώμα.

• Οπουδήποτε κι αν φθάσει κανείς, εφόσον φέρνει μαζί του την αμαρτία, θα υποστεί αναρίθμητα κακά. Κι αν ακόμη κανείς άνθρωπος δεν παρευρίσκεται, η ίδια η φύση απ' όλες τις πλευρές θα εναντιωθεί στον ένοχο με μεγάλη βιαιότητα.

• Δε γνωρίζετε πώς κατά την τελευταία μέρα της ζωής μας αναστατώνουν την ψυχή μας αμαρτήματα; Πώς συγκλονίζουν την καρδιά μας; Τότε λοιπόν, όταν συμβαίνουν αυτά, παρουσιάζεται η ανάμνηση των αγαθών έργων, όπως ακριβώς η καλοκαιρία στην καρδιά του χειμώνα, και παρηγορεί την καταθορυβημένη ψυχή μας.

• Εκείνος που φοβάται την αμαρτία, τίποτε άλλο δε θα φοβηθεί ποτέ, αλλά θα περιφρονήσει τα αγαθά της παρούσας ζωής, θα παραβλέψει τα λυπηρά και δυσάρεστα και μόνον εκείνος ο φόβος θα συνταράσσει τη σκέψη του. Γιατί τίποτε, τίποτε από τα άλλα δεν είναι φοβερό γι΄αυτόν που έχει αυτόν το φόβο της αμαρτίας, ούτε αυτό το αποκορύφωμα των φοβερών, ο θάνατος, παρά αυτό μόνον, η αμαρτία.

• Να απολαμβάνεις τα λουτρά σου, να συμμετέχεις σε τραπέζια φαγητού, να πίνεις κρασί με μέτρο, κι αν θέλεις να φας κρέας, κανείς δεν θα σε εμποδίσει. Όλα να τα απολαμβάνεις, μόνον από την αμαρτία να απέχεις.

• Πολλά που από τη φύση τους είναι εύκολα, γίνονται δύσκολα κατορθωτά, όταν είμαστε αμελείς. Όπως επίσης άλλα, που είναι δύσκολα, γίνονται ελαφρά και εύκολα, όταν είμαστε πρόθυμοι. Γιατί η δυσκολία δε βρίσκεται στη φύση των πραγμάτων, αλλά στην προαίρεση εκείνων που τα επιχειρούν.

• Κι αυτό ανατρέπει όλη την οικουμένη, το ότι δηλαδή αμελούμε τα παιδιά μας... Πρέπει λοιπόν να προσέχουμε, όχι πώς θα τα κάνουμε πλούσια σε ασήμι και χρυσάφι και τα παρόμοια, αλλά πώς θα γίνουν πιο πλούσια από όλους στην ευσέβεια, στην πνευματική ζωή και στην απόκτηση της αρετής. Πώς να μην χρειάζονται πολλά, πώς να μην κυριεύονται από τα βιοτικά και τις επιθυμίες της νεότητας. Ακόμη πρέπει να προσέχουμε με ακρίβεια το χρόνο των εισόδων στο σπίτι και των εξόδων από αυτό, τους τόπους παραμονής τους, τις συναναστροφές τους, αφού γνωρίζουμε ότι, αν τα αμελούμε αυτά, δεν θα έχουμε καμία συγχώρηση από το Θεό.

• Ο λόγος για τον οποίον η κακία δύσκολα ξεριζώνεται από την ψυχή, είναι ότι κανείς δε φροντίζει με επιμέλεια τα παιδιά του, κανείς δε διαλέγεται μαζί τους για την αγνότητα, κανείς για τη σεμνότητα, κανείς για την καταφρόνηση των χρημάτων και της δόξας, κανείς για τις θείες εντολές που περιέχονται  μέσα στην Αγία Γραφή.

• Γιατί, όπως λέει και η Αγ. Γραφή "Εκείνος που παραχαϊδεύει το γιο του, θα επιδέσει τις πληγές του". Τι σημαίνει "παραχαϊδεύει"; Εκείνος που τον λυπάται, τον κολακεύει, τον περιποιείται υπερβολικά. Επειδή ο γιος χρειάζεται αυστηρότητα, φροντίδα και φοβέρες. Αυτά τα λέω, όχι για να είμαστε σκληροί στα παιδιά, αλλά για να μην τους δίνουμε την εντύπωση ότι είμαστε άξιοι περιφρόνησης.

• Και μη μου λες ότι "είναι αδύνατον να επιβληθεί κανείς στους νέους"... Αλλά το κακό οφείλεται στη δική μας αδιαφορία και στο ότι δεν τα οδηγούμε στην ευσέβεια από την αρχή και από την πρώτη τους παιδική ηλικία.