Λόγια σοφά "Κλίμακος": Περί Καταλαλιάς (Κατάκρισης)

     Η καταλαλιά δεν είναι τίποτε άλλο από τη γνωστή σε όλους μας κατάκριση. O Άγιος Ιωάννης ο Σιναΐτης μας φανερώνει τις πτυχές της, από που προέρχεται, πόσο κακό μας κάνει και πως μπορούμε, με τη βοήθεια του Θεού, να τη νικήσουμε.

• Καταλαλιά σημαίνει υπόκριση αγάπης, αιτία της ακαθαρσίας, αιτία του βάρους της καρδιάς, εξαφάνιση της αγνότητος.

• Εάν ισχυρίζεσαι ότι αγαπάς τον άλλον, ας προσεύχεσαι μυστικά γι' αυτόν και ας μην τον κακολογείς. Διότι αυτός ο τρόπος αγάπης είναι ευπρόσδεκτος από τον Κύριο.

• Όποιος θέλει να νικήσει το πνεύμα της καταλαλιάς, ας επιρρίπτει κατηγορία όχι στον άνθρωπο που αμάρτησε, αλλά στον δαίμονα που τον έσπρωξε στην αμαρτία. Διότι κανείς δεν θέλει να αμαρτήσει στο Θεό, μολονότι αυτοπροαίρετα αμαρτάνουμε.

• Είδα άνθρωπο που φανερά αμάρτησε, αλλά μυστικά μετανόησε. Και αυτόν που εγώ κατέκρινα ως ανήθικο, ο Θεός τον εθεωρούσε αγνό, διότι με τη μετάνοιά του Τον είχε πλήρως εξευμενίσει.

Ο καλόγνωμος και συνετός άνθρωπος, όσες αρετές βλέπει στους άλλους τις σημειώνει με επιμέλεια, ενώ ο ανόητος αναζητεί ελαττώματα και κατηγορίες.

• Αυτόν που σου κατακρίνει τον πλησίον, ποτέ μην τον σεβασθείς, αλλά μάλλον να του πεις: "Σταμάτησε, αδελφέ. Εγώ καθημερινά σφάλλω σε χειρότερα, και πως μπορώ να κατακρίνω τον άλλον"; Έτσι θα έχεις δυο οφέλη: με ένα φάρμακο θα θεραπεύσεις και τον εαυτό σου και τον πλησίον.

• Μια οδός, και μάλιστα από τις σύντομες, που οδηγούν στην άφεση των πταισμάτων είναι το να μην κρίνουμε, εφόσον είναι αληθινός ο λόγος του Κυρίου, "μη κρίνετε, και ου μη κριθήτε" (Λουκ. στ' 37)

• Διότι η απόφαση του Θεού είναι άγνωστη στους ανθρώπους. Μερικοί έπεσαν φανερά σε μεγάλα αμαρτήματα, κρυφά όμως έπραξαν πολύ μεγαλύτερα καλά. Έτσι εξαπατήθηκαν οι φιλοκατήγοροι, και εκείνο που κρατούσαν στα χέρια τους ήταν καπνός και όχι ήλιος.

• Οι δαίμονες μας σπρώχνουν πιεστικά ή στο να αμαρτήσουμε ή, στο να κατακρίνουμε όσους αμάρτησαν, ώστε με το δεύτερο να μολύνουν οι κακούργοι το πρώτο.

Ας με ακούσετε, ας με ακούσετε όλοι εσείς οι κακοί κριτές των ξένων αμαρτιών. Εάν είναι αλήθεια, και όπως πράγματι είναι, ότι "εν ώ κρίματι κρίνετε, κριθήσεσθε" (Ματθ. ζ' 2), τότε ας είσθε βέβαιοι, ότι για όσα αμαρτήματα κατηγορήσαμε τον πλησίον είτε ψυχικά είτε σωματικά, θα περιπέσουμε σε αυτά. Και δεν είναι δυνατόν να γίνει διαφορετικά.

• Ας γνωρίζεις ότι το γνώρισμα των μνησίκακων και φθονερών ανθρώπων είναι και τούτο: Τις διδασκαλίες, τα πράγματα ή τα κατορθώματα του άλλου τα κατηγορούν και τα διαβάλλουν με ευχαρίστηση και ευκολία, νικημένοι και  καταποντισμένοι άθλια από το πνεύμα του μίσους.

• Είδα μερικούς οι οποίοι μυστικά και κρυφά διαπράττουν σοβαρότατα αμαρτήματα, και στηριζόμενοι στην υποκριτική καθαρότητά τους, επιτιμούν με αυστηρότητα αυτούς που υποπίπτουν σε μερικά μικρά σφάλματα, τα οποία και φανερώνουν.

• Η κρίση είναι αναιδής αρπαγή του δικαιώματος του Θεόυ, ενώ η κατάκριση όλεθρος της ψυχής αυτού, ο οποίος κατακρίνει.

• Όπως η υπερηφάνια και χωρίς να υπάρχει άλλο πάθος, μπορεί να καταστρέψει τον άνθρωπο, έτσι και η κατάκριση, εάν και μόνο υπάρχει μέσα μας, μπορεί να μας καταστρέψει ολοσχερώς.

Από το βιβλίο "Κλίμαξ" του Αγ. Ιωάννη του Σιναΐτη